مراحل ثبت شکایت کیفری | تفاوت شکایت کیفری و حقوقی

شکایت کیفری زمانی معنا پیدا می‌کند که فردی مرتکب تخلف عمومی شده و عمل او بر اساس قانون، جرم محسوب می‌شود و برای آن مجازاتی تعیین شده است، آنگاه ایشان اقدام به طرح "شکایت کیفری" می‌نماید. ابتدا این شکایت در دادسرا مطرح می‌شود و لازم است که شکوائیه‌ای به دادستان نوشته شود و مشتکی ‌عنه (کسی که از او شکایت دارید) با نام و مشخصات و آدرس معرفی گردد. مشروح شکایت و مدارک و مستندات نیز باید ضمیمه شود. نوشتن شکایت در دادسرا به فرم خاصی نیاز ندارد و هر چند که عملاً شکایت شفاهی یا خارج از سامانه ثنا پذیرفته نمی‌شود، اما شکوائیه باید منظم، مرتب و خوانا باشد.

مراحل شکایت کیفری در دادسرا و دادگاه کیفری

گروه وکلای حسابرس با بهره‌گیری از بهترین وکلای کیفری در تهران آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است. جهت دریافت مشاوره کلیک کنید.

تفاوت شکایت کیفری و حقوقی

یکی از موضوعاتی که بسیاری از مراجعه‌کنندگان به دادگستری با آن روبرو هستند، تفاوت بین دعاوی کیفری و دعاوی حقوقی است. آگاهی از این تفاوت‌ها برای موفقیت در دادگستری بسیار مفید است:

1. شکایت کیفری به عملی مربوط می‌شود که برای مرتکب آن، دادگاه مجازاتی تعیین می‌کند؛ اما در دعاوی حقوقی، دادگاه مجازاتی تعیین نمی‌کند و فقط مرتکب عمل را به پرداخت حقوق دیگران یا انجام وظایفش ملزم می‌کند.

2. شکایت کیفری را می‌توان روی هر کاغذی نوشت و به مراجع قضایی ارائه داد، اما شکایت حقوقی باید حتماً در فرم مخصوص دادخواست نوشته شود.

3. شکایت کیفری ابتدا باید به دادسرا برده شود و پس از انجام تحقیقات به دادگاه فرستاده می‌شود، اما دادخواست حقوقی به‌طور مستقیم به دادگاه ارائه می‌شود.

4. شکایت‌های کیفری را می‌توان بدون وکیل مطرح کرد، اما در اکثر شکایت‌های حقوقی باید وکیل حضور داشته باشد.

5. برای شکایت کیفری تنها یک تمبر 2000 تومانی لازم است، در حالی که برای شکایت حقوقی باید بر اساس ارزش مالی دعوا تمبر باطل شود.

6. پرونده بسیاری از شکایت‌های کیفری حتی با پس گرفتن شکایت از سوی شاکی نیز بسته نمی‌شود، اما شکایت‌های حقوقی با پس گرفتن دعوا خاتمه می‌یابند.

7. در شکایت‌های کیفری به شکایت‌کننده شاکی و به طرف او متشاکی یا متهم گفته می‌شود، اما در شکایت‌های حقوقی به شکایت‌کننده خواهان و به طرف او خوانده گفته می‌شود.

8. برای دعوت متهم در شکایت کیفری از احضاریه و در شکایت حقوقی از اخطاریه استفاده می‌شود.

9. در شکایت کیفری اگر متهم به احضاریه توجه نکند، او را جلب کرده و به اجبار به دادگستری می‌برند، اما در شکایت حقوقی اگر خوانده حاضر نشود، ممکن است حق به خواهان داده شود.

10. در دعاوی کیفری می‌توان بدون وکیل به حکم دادگاه اعتراض کرد، اما در دعاوی حقوقی این امر باید توسط وکیل انجام شود.

گروه وکلای حسابرس با بهره‌گیری از بهترین وکلای کیفری در تهران آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است. جهت دریافت مشاوره کلیک کنید.

مراحل رسیدگی به شکایت کیفری در دادسرا و دادگاه

مراحل رسیدگی قضائی در دادگستری شامل موارد زیر است:

1. مرحله طرح شکایت و شروع تحقیقات

2. مرحله رسیدگی ابتدائی در دادگاه اولیه (دادگاه بدوی)

3. مرحله رسیدگی تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر

تنظیم شکوائیه و اقامه دعوی کیفری

در تنظیم شکوائیه باید به نکات و شرایط زیر توجه کرد:

1. داشتن اهلیت: در جرایمی که تعقیب آن‌ها نیازمند شکایت شخص زیان‌دیده است، شخص باید اهلیت داشته باشد. در قانون جمهوری اسلامی ایران سن اهلیت برای دختران 9 سال و برای پسران 15 سال تعیین شده است. با این حال، رویه عملی دادگاه‌ها سن 18 سالگی را در نظر می‌گیرند. اگر فرد هنوز به سن لازم نرسیده باشد، ولی یا قیم او باید شکایت را مطرح کند.

2. شکایت شاکی: برخی جرایم تنها با شکایت شاکی قابل پیگیری هستند و جنبه‌های عمومی ندارند، مانند افتراء، توهین و فحاشی. در این موارد، پس از تقدیم شکوائیه به دادسرا، تعقیب و تحقیقات شروع می‌شود.

3. اعلام و اخبار ضابطین دادگستری: در جرایم عمومی و غیر قابل گذشت، تعقیب جرایم با اعلام و گزارش ضابطین دادگستری انجام می‌شود. ضابطین قضائی شامل مأموران نیروی انتظامی و در برخی موارد نیروهای مقاومت بسیج و سپاه پاسداران می‌شوند.

4. اظهار و اقرار متهم: گاهی متهم در دادگاه یا دادسرا به جرایمی غیر از جرمی که در حال رسیدگی است اقرار می‌کند. در این صورت، دادسرا وظیفه دارد تحقیقات لازم را انجام داده و بر اساس اقرار متهم تصمیم‌گیری کند. همچنین، اگر فردی خود به دادسرا یا ضابطین مراجعه کرده و اعلام کند که مرتکب جرمی شده است، مقام تحقیق و تعقیب موظف به رسیدگی است.

5. جرایم مشهود: جرایم مشهود جرایمی هستند که در حین ارتکاب توسط ضابطین یا دادستان مشاهده شوند، مانند سرقت از بانک در حال انجام یا مشاهده تکدی‌گری.

نکات مهم تنظیم شکواییه در دادسرا

1. نام، نام خانوادگی، نام پدر و آدرس دقیق شاکی

2. موضوع شکایت همراه با تاریخ و محل وقوع جرم (باید تاریخ اعلام شکوائیه به دادسرا ذکر شود)

3. ذکر میزان خسارت مالی وارد شده به شاکی که قابل مطالبه است

4. مشخصات و آدرس مشتکی عنه (متهم) یا مظنون

5. دلایل و اسامی و مشخصات و آدرس شهود و مطلعین

پس از تکمیل موارد فوق و امضای شکوائیه توسط شاکی، باید آن را به دادسرا یا دادگاه مربوطه ارائه نماید. سپس دادسرا یا دادگاه با بررسی موضوع، دستورات لازم را جهت پیگیری به ضابطین قضائی اعلام می‌کند.

شروع تحقیقات شکايت کيفری در دادسرا

تحقیقات با شنیدن شکایت شاکی آغاز می‌شود، یعنی قاضی دادسرا باید بداند شما از چه کسی شکایت دارید و دلایل شکایت شما چیست. ارائه دلیل محکم بسیار مهم است و می‌تواند مسیر رسیدگی را هموارتر کند، پرونده سریع‌تر به نتیجه می‌رسد. در صورت وجود دلیل، قاضی می‌تواند قرار مناسبی برای متهم صادر کند و پس از گرفتن دفاعیات او سریعاً نظر خود را بدهد. اگر شاکی دلیل کافی ندارد و فقط قرائن ارائه می‌دهد، قاضی باید آنها را ارزیابی کند و در صورت نیاز تحقیقات بیشتری را از ضابطین قضائی بخواهد.

شاکی می‌تواند مواردی را که برای احراز مجرمیت متهم ضروری می‌داند به قاضی اعلام کند. اگر قاضی ظن به مجرمیت متهم نداشت، قرار منع تعقیب صادر می‌کند که این قرار قابل اعتراض در دادگاه خواهد بود.

تقدیم دادخواست به دادگاه‌های کیفری

فرم دادخواست برای دعاوی حقوقی و مالی است و معمولاً به دادگاه‌های حقوقی تقدیم می‌شود. اما گاهی ممکن است یک امر کیفری با شکایت شما در دادگاه کیفری مطرح باشد که جنبه مالی هم داشته باشد. برای مثال، اگر شکایت خیانت در امانت مطرح کرده‌اید و پرونده در دادگاه کیفری در حال رسیدگی است، دادگاه کیفری به شکایت کیفری رسیدگی می‌کند و جنبه مالی ندارد. قانونگذار اجازه داده که برای تسهیل کار و رسیدگی سریع‌تر به حقوق شما، دعوی مالی مرتبط با همان شکایت را در همان دادگاه کیفری مطرح کنید. در چنین مواردی، دادگاه کیفری پس از اثبات جرم و محکومیت متهم، به امر حقوقی ادعائی شما رسیدگی و رای مقتضی صادر خواهد کرد.

تظلم خواهی در دادگستری: شکایت کیفری و ادعای حقوقی

تظلم خواهی به دو صورت در دادگستری ممکن است:

1. شکایت کیفری: در این صورت، به تظلم خواه شاکی گفته می‌شود و کسی که از او شکایت شده مشتکی عنه یا متهم نامیده می‌شود. آنچه علیه متهم مطرح می‌شود، شکایت نام دارد و نسبت داده شدن اتهام به متهم اتهام نامیده می‌شود.

2. ادعای حقوقی: در این صورت، به تظلم خواه مدعی (خواهان) گفته می‌شود و کسی که علیه او ادعائی مطرح شود، مدعا علیه (خوانده) نامیده می‌شود. آنچه خواهان طلب می‌کند، ادعا (خواسته) نام دارد.

طرح شکایت و شکوائیه در دادسرا

بیشتر پرونده‌های مطروحه در دادگستری با شکایت متضرر از جرم آغاز می‌شوند. هر روزه شاهد افرادی هستیم که با تنظیم و تقدیم شکایت به مراجع ذی‌صلاح، اقدام به طرح و تعقیب دعاوی خود می‌کنند و از مقامات قضایی تقاضای اعاده حقوق از دست رفته و مجازات مرتکبین جرایم را دارند. در تنظیم شکایت کیفری، شاکی باید چند مسئله را به طور دقیق در شکایت خود درج کند:

1. نام و نام خانوادگي شاکی

2.  نام پدر شاکی

3. سن شاکی

4. ، شغل شاکی

5. ميزان تحصيلات شاکی

6. وضعيت تأهل شاکی

7. تابعيت شاکی

8. مذهب شاکی

9. شماره شناسنامه شاکی

10. شماره ملی شاکی

11.  نشانی دقيق و درصورت امكان نشانی پيام نگار (ايميل)

12. شماره تلفن ثابت و همراه و كدپستي شاكی 

13. موضوع شكايت

14. تاريخ و محل وقوع جرم 

15.  ضرر و زيان وارده به مدعی و مورد مطالبه وی 

16.  ادله وقوع جرم

17.  اسامي مشخصات و نشاني شهود و مطلعان در صورت امكان 

18. مشخصات و نشاني مشتكی‌عنه يا مظنون در صورت امكان

با طرح شکایت و درج موارد فوق، فرآیند دادرسی کیفری آغاز می‌شود. گروه وکلای حسابرس با بهره‌گیری از بهترین وکلای کیفری در تهران آماده خدمت رسانی به شما عزیزان است. جهت دریافت مشاوره کلیک کنید.