عملیات ورزشی - عوامل موجه کننده جرم

تقسیم بندی عوامل موجه کننده جرم:

1. اضطرار

2. حکم قانون

3. امر آمر قانونی

4. عملیات پزشکی

5. عملیات ورزشی 

6. دفاع مشروع

این تقسیم بندی اختلافی است و مورد توافق حقوق دانان نیست.  از جمله اضطرار ، به این معنی که بعضی حقوقدانان اضطرار را موجه کننده جرم و بعضی دیگر اضطرار را رافع مسئولیت کیفری می‌دانند.

عملیات ورزشی هم میتواند یکی از حالت‌های مباح شدن جرم باشد ، به عنوان مثال تصادف غیر عمد منجر به فوت میتواند حبس در پی داشته باشد ولی در رالی تصادف منجر به فوت جرم نیست یا اینکه کتک کاری در حالت عادی جرم است ولی در مسابقات ورزشهای رزمی و بوکس جرم نیست یا به عنوان مثال داشتن اسلحه و تیر اندازی در ورزش تیر اندازی جرم نیست ولی این موضوع هم شرایطی دارد:

شرایط مباح شدن جرم:

1. رضایت ورزشکار: باید ورزشکار از ورزش رضایت داشته باشد. نمیتوان کسی را به زور به زمین ورزش برد و او را  به بهانه تمرین بوکس مورد ضرب قرارداد.

2. عدم مغایرت مقررات ورزشی با شرع: مهم این است که آن عملیات ورزشی شرعی باشد و قطعا قانونی نیز باشد ، مثلا کشتی کج و MMA که مبارزه در قفس است مورد پذیرش شرع نیست. 

3. رعایت مقررات و موازین ورزشی: اگر مقررات ورزش رعایت شود آسیب های ناشی از ورزش مسئولیت کیفری و مسئولیت مدنی نخواهد داشت. به عنوان مثال در ورزش کشتی در صورت رعایت مقررات کشتی آسیب های جسمی یا منجر به فوت دیه ، حبس و قصاص نخواهد داشت ولی چنانچه به عنوان مثال دو بازیکن فوتبال در زمین مسابقه همدیگر را مورد ضرب و جرح قرار بدهند قطعاً مطابق قوانین پیگرد خواهد داشت.

نکته» باید ورزش در زمین و شرایط ورزشی انجام شود به عنوان مثال ورزش فوتبال در زمین فوتبال مورد قبول است و حوادث بازی در خیابان یا گل کوچک شامل مورد فوق نمی شود چرا که برخلاف مقررات ورزش مورد نظر است.

نکته» چنانچه در اثر عملیات ورزشی شخصی خارج از زمین به عنوان مثال یک تماشاچی منجر به آسیب شد ، مسئولیت مدنی دارد ولی آن مسئولیت و پرداخت خسارت متوجه بازیکن نیست بلکه شامل مسئول ورزشگاه و مسئول برگزاری مسابقات است . مثلا اگر در بازی فوتبال بازیکنی بر اثر شوت محکم او یکی از تماشاچیان آسیب ببیند یا حتی فوت کند مسئولیت مدنی و کیفری وی متوجه مسئول ورزشگاه است.  م 616 ق م ا ت با این حال اگر تقصیر متوجه ورزشکار باشد مسئولیت کیفری یا مدنی او پابرجاست.

نکته» بهترین رفرنس برای اینکه بدانیم چه ورزشی مجاز است ، این است که آن ورزش دارای فدراسیون ، هیئت یا مجمعی رسمی و ثبت شده داشته باشد.

نکته» شرط مسئولیت مدنی وجود رابطه بین رفتار شخص و آسیب  است. به عنوان مثال مسئولیت برق گرفتگی شخصی در یک ورزشگاه در اثر نقص فنی تجهیزات ورزشگاه آن با مدیر ورزشگاه است. 

نکته» برای مسئولیت مدنی اصولا نیاز به عقل ، بلوغ و اختیار نداریم در حالتی که این وجود این سه مورد شرط مسئولیت کیفری است.

نکته» استثناء: در حالت اجبار فرد اختیاری ندارد بنابراین مثلا در در صورت سقوط فردی از ارتفاع بر اثر هل دادن دیگری و افتادن بر سر شخص دیگر و فوت وی براثر ضربه ، فرد سقوط کننده مسئولیت مدنی نخواهد داشت زیرا اختیاری نداشته و صرفا وسیله جرم بوده است. در این حالت مسئولیت مدنی بر عهده فرد هل دهنده است به این علت که در مسئولیت مدنی یک شرط مهم وجود دارد و این است که باید خسارت مستند به رفتار مرتکب باشد بنابراین در حالتی که خسارت منتسب به خسارت زننده نیست بلکه عامل دیگری دارد مسئولیت مدنی هم وجود ندارد مانند حالتی که سیل باعث شده است که ماشین شخصی بر روی آب شناور شود و به دیوار منزل شخصی برخورد کند و دیوار راتخریب کند. در این حالت فرد در حالت اجبار بوده است و در واقع آن جه منجر به تخریب دیوار شده است سیل بوده است.