عملیات جراحی پزشکی - عوامل موجه کننده جرم

تقسیم بندی عوامل موجه کننده جرم:

1. اضطرار

2. حکم قانون

3. امر آمر قانونی

4. عملیات پزشکی

5. عملیات ورزشی 

6. دفاع مشروع

این تقسیم بندی اختلافی است و مورد توافق حقوق دانان نیست.  از جمله اضطرار ، به این معنی که بعضی حقوقدانان اضطرار را موجه کننده جرم و بعضی دیگر اضطرار را رافع مسئولیت کیفری می‌دانند.

عملیات جراحی و پزشکی یکی از رفتارهایی است که در حالت عادی مجرمانه است ولی توسط پزشک جرم نیست . مثلا پاره کردن شکم برای جراحی توسط پزشک جرم نیست . ولی این کار شرایطی دارد:

شرایط مباح شدن عملیات جراحی پزشکی:

1- رضایت بیمار: اولین شرط این است که پزشک در صورتی میتواند به بدن بیمار زخمی وارد کند که بیمار رضایت داده شود. مثلا پزشک نمیتواند بگوید که من صلاح دانستم که دماغ بیمار را بردارم. 

2- عملیات جراحی و پزشکی مشروع باشد: یعنی شرع پذیرفته باشد و به عبارت دیگر قانونی هم باشد. مثلا سقط جنین مجاز ، قانونی و مشروع نیست مگر موارد خاص (ماده 620 ق م ا ت) 

3- رعایت موازین فنی عملیات جراحی و پزشکی : این شرط اگر رعایت نشود هر چه هم که رضایت اخذ شده باشد باز هم پزشک مسئولیت دارد.

نکته» در دو حالت امکان رضایت گرفتن را نداریم :  بیمار کودک یا مجنون باشد و حالت بعد بیمار در حالت کما باشد  و مورد فوری ارزیابی شود. در اینجا موارد فوری در نظر گرفته میشود و رضایت بیمار لازم نیست.

نکته» در حال حاضر نظام حقوقی در بعضی اعمال جراحی زیبایی گیر کرده است. در اینجا بعضی فقها گفته اند اگر موجب بهتر شدن وضعیت روانی و روحی فرد می‌شود اشکال ندارد ولی مشکلاتی در این زمینه وجود دارد مثلا چنانچه شخصی در اثر تزریق ژل به لب فوت کند تشخیص این که عمل جراحی مشروع است یا خیر مورد تردید است و قطعا نظرات واحدی در محاکم وجود ندارد.