تقسیم بندی اموال از نگاه قانون مدنی( بخش اول)

به نام خدا

تقسیم بندی اموال از منظر قانون مدنی ایران

تقسیم بندی های گوناگونی از اموال وجود دارد که توسط دکترین علم حقوق ارائه شده است، اما تقسیم بندی که در این بحث مورد توجه ما می باشد تقسیم بندی اموال در قانون مدنی ایران است که از مواد ۵۱۶ تا ۵۳۶ قانون مدنی فرانسه الهام گرفته شده است.

در قانون مدنی اموال به سه دسته تقسیم می شوند:

• اموال منقول
• اموال غیر منقول
• اموالی که مالک خاص ندارند.

ماده ۱۱ تا ۲۲ قانون مدنی به اموال منقول و غیرمنقول اختصاص داده شده است و ماده ۲۳ تا ۲۸ نیز به اموالی که مالک خاص ندارند مربوط می شود.

اموال غیر منقول

اموال غیر منقول در ماده ۱۲ قانون مدنی تعریف شده است که عبارتست از مالی که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود، اعم از این که استقرار آن ذاتی باشد یا بواسطه عمل انسان، به نحوی که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا محل آن شود. بر اساس این ماده ملاک تشخیص اموال غیر منقول نقل آن از محلی به محل دیگر بدون آنکه خرابی در خود مال یا محل مال پدید آورد ممکن نیست. البته قانون گذار اموالی دیگری را نیز که دارای این شرایط نیست را اغلب به سبب اهمیتی که دارند در حکم مال غیر منقول دانسته است. با توجه به مواد اختصاص یافته به اموال غیرمنقول، این اموال به چهار دسته تقسیم می شوند:

اموالی که ذاتا غیر منقول هستند

منظور از این اموال غیر منقول زمین و معادن و سنگ های متصل به زمین هستند البته مادامی که از زمین جدا نشده باشند.

اموالی که به وسیله عمل انسان غیر منقول هستند

این اموال ذاتا منقول هستند و در زمین یا ساختمان به کار رفته اند و نقل آن ها از مکانی به مکان دیگر موجب خرابی در خود مال یا اطراف آن می شود.

اموالی که در حکم غیر منقول هستند:

مصادیق این اموال در ماده ۱۷ قانون مدنی مشخص شده است و بطور کلی اموالی که مالک یک زمین کشاورزی به عمل زراعت اختصاص داده است مانند ماشین و ادوات کشاورزی از جهت صلاحیت محاکم و توقیف اموال جز ملک محسوب می شوند و در حکم مال غیر منقول هستند. البته  باید توجه شود که این حیوانات و اشیا در صورتی که فقط مختص زراعت باشند و استفاده دیگری از این وسایل نشود در حکم غیرمنقول هستند و در غیر این صورت منقول محسوب می شوند.

اموال غیر منقول تبعی

منظور از این اموال، اموالی هستند که به تبعیت از  یک مال غیر منقول، غیر منقول محسوب می شوند. در واقع اموال غیر منقول تبعی حقوقی مالی هستند که ناشی از یک مال غیر منقول می باشند مانند حق انتفاع از یک شی غیر منقول یا حق ارتفاق نسبت به یک ملک و...