آیا فیلم برداری یا عکس برداری از دیگران جرم است؟ ⚖️شرایط و مجازات آن

با افزایش کیفیت دوربین‌های گوشی‌های هوشمند، تجاوز به حریم خصوصی دیگران بسیار شایع شده است. اما آیا فیلم گرفتن بدون اجازه جرم محسوب می‌شود؟ در این مقاله، به بررسی معنای حریم خصوصی و همچنین قوانین و شرایط مربوط به عکاسی و فیلمبرداری در مکان‌های مختلف می‌پردازیم.

تعریف حریم خصوصی چیست؟

حریم خصوصی به این معناست که هر فرد بتواند اطلاعات مربوط به خود را به صورت جداگانه نگهداری کند و تنها با انتخاب خود آن‌ها را آشکار سازد. همه افراد حق دارند تصویر یا صدای خود را از دیگران مخفی کنند و ضبط فیلم و صدا از خود را ممنوع اعلام کنند. احترام به حریم خصوصی دیگران و عدم نفوذ در زندگی شخصی آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

شرایط عکاسی و فیلمبرداری در مکان‌های مختلف

فضاهای عمومی

در فضاهای عمومی مانند خیابان‌ها، پارک‌ها و برخی ساختمان‌های دولتی، عکاسی معمولاً نیاز به مجوز خاصی ندارد. این مکان‌ها شامل استادیوم‌های ورزشی، خیابان‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی، و راهروهای وزارت‌خانه‌ها می‌شود. اما باید حریم خصوصی افراد را رعایت کنید و از عکاسی از چهره‌ها بدون اجازه خودداری کنید.

فضاهای نیمه‌خصوصی و نیمه‌دولتی

در مکان‌های نیمه‌خصوصی و نیمه‌دولتی مانند رستوران‌ها، سالن‌های تئاتر، سالن‌های کنسرت، و سالن‌های ورزشی، عکاسی ممکن است نیاز به کسب مجوز داشته باشد. به عنوان مثال، عکاسی در تئاترها بدون مجوز می‌تواند مشکلات قانونی ایجاد کند و حقوق صاحبان اثر را نقض کند. بنابراین، قبل از عکاسی در چنین مکان‌هایی، حتماً مجوزهای لازم را دریافت کنید.

فضاهای خصوصی

در مکان‌های خصوصی مانند خانه‌های شخصی و محیط‌های کاری، عکاسی معمولاً ممنوع است. عکاسی در این مکان‌ها بدون اجازه می‌تواند منجر به پیگیری قانونی شود. همچنین، در مکان‌هایی که تابلوهای ممنوعیت عکاسی نصب شده‌اند، از عکاسی خودداری کنید. جهت دریافت مشاوره با وکیل کلیک کنید

محدودیت‌های عکاسی از افراد

افراد مشهور و سلبریتی‌ها

افراد مشهور به دلیل موقعیت خاص خود، حریم خصوصی کمتری دارند. عکاسی از این افراد معمولاً مشکلی ندارد، زیرا آن‌ها بخشی از جامعه و عمومی محسوب می‌شوند. ورزشکاران، سلبریتی‌ها، مسئولین و افراد سیاسی به دلیل تعامل با جامعه و نزدیکی به منابع قدرت، قابلیت الگو سازی دارند و رسانه‌ها حق نظارت بر آن‌ها را دارند.

افراد معمولی

عکاسی از چهره افراد معمولی باید با کسب اجازه انجام شود. در تجمعات عمومی که افراد به قصد دیده شدن شرکت می‌کنند، عکاسی از آن‌ها معمولاً مشکلی ندارد. در این موارد، افراد به نوعی از حق بر چهره خود اعراض کرده‌اند. هر عکاسی تنها با اجازه می‌تواند فردی را به عنوان سوژه اصلی عکس خود قرار دهد. اما در تصاویری که تعدد چهره‌ها به گونه‌ای است که به صورت دقیق قابل شناسایی نیستند، نیازی به اجازه نیست.

خدمات مجموعه حسابرس در جرم تصویر برداری

برای دریافت اطلاعات بیشتر و استفاده از خدمات مشاوره‌ای و حقوقی مجموعه حسابرس، می‌توانید با ما تماس بگیرید و از تخصص و تجربه وکلای ما بهره‌مند شوید. ما همواره آماده‌ایم تا شما را در مسیر حقوقی پرونده‌هایتان همراهی کنیم. جهت دریافت مشاوره با وکیل کیفری کلیک کنید

موارد ممنوعیت ضبط فیلم در ایران

بر اساس ماده ۲ قانون مجازات اسلامی ایران، هیچ عملی جرم نیست مگر آنکه برای آن مجازات مشخصی تعیین شده باشد. طبق قوانین مختلف، از جمله قانون سمعی و بصری و ماده ۵۰۳ قانون مجازات اسلامی، سه مورد ضبط فیلم از دیگران به طور کامل ممنوع است و پیگرد کیفری دارد:

1. ضبط فیلم از حریم خصوصی اشخاص

2. ضبط فیلم از استحکامات نظامی و امنیتی

3. ضبط فیلم و ارسال آن به خارجی‌ها و اتباع بیگانه و دولت‌های خارجی متخاصم علیه جمهوری اسلامی ایران

مجازات فیلمبرداری بدون اجازه چیست؟

هرگونه تصویربرداری مخفیانه از دیگران به دلیل نقض حریم خصوصی افراد، می‌تواند عواقب و پیامدهای مختلفی به همراه داشته باشد که گاهی جبران آن‌ها بسیار سخت و حتی غیرممکن است. بر اساس قانون، کسانی که مرتکب جرایم مربوط به ضبط فیلم بدون اجازه می‌شوند، به طور کلی به ۲ تا ۵ سال حبس، ۱۰ سال محرومیت از حقوق اجتماعی و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شوند که در ادامه بیشتر توضیح داده خواهد شد. مجازات انتشار فیلم یا تصویر نیز شدیدتر از ضبط آن‌ها است. نشر غیرقانونی عکس و فیلم افراد و حتی تهدید به این عمل نیز جرم محسوب می‌شود. جهت دریافت مشاوره با وکیل کیفری کلیک کنید

مجازات تصویر برداری مخفیانه از دیگران چیست؟

بر اساس ماده ۳ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت‌های غیرمجاز می‌نمایند، هرگونه تصویربرداری مخفیانه از افراد تحت شرایط زیر جرم است و با مجازات‌های قانونی همراه خواهد بود:

• عوامل تولید، توزیع، تکثیر و دارندگان آثار سمعی و بصری غیرمجاز، اعم از اینکه مجوز فعالیت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته باشند یا بدون مجوز باشند، با توجه به محتوای اثر، حسب مورد علاوه بر ابطال مجوز به یکی از مجازات‌های زیر محکوم خواهند شد:

  • عوامل اصلی تکثیر و توزیع عمده آثار سمعی و بصری مستهجن در مرتبه اول به یک تا سه سال حبس، ضبط تجهیزات مربوطه، یکصد میلیون ریال جریمه نقدی و محرومیت اجتماعی به مدت هفت سال محکوم می‌شوند. در صورت تکرار، به دو تا پنج سال حبس، ضبط تجهیزات مربوطه و دویست میلیون ریال جزای نقدی و محرومیت اجتماعی به مدت ده سال محکوم می‌شوند. چنانچه عوامل فوق‌الذکر یا افراد زیر از مصادیق مفسد فی‌الارض شناخته شوند، به مجازات آن محکوم می‌گردند:

    • تولیدکنندگان آثار مستهجن با عنف و اکراه.

    • تولیدکنندگان آثار مستهجن برای سوءاستفاده جنسی از دیگران.

    • عوامل اصلی در تولید آثار مستهجن.

  • سایر عوامل تولید، تکثیر و توزیع موضوع بند "الف" چنانچه از مصادیق افساد فی‌الارض نباشند، به مجازات شلاق از سی تا هفتاد و چهار ضربه، جزای نقدی از یک میلیون تا پنج میلیون تومان و محرومیت اجتماعی از دو تا پنج سال محکوم می‌شوند.

  • تکثیر و توزیع‌کنندگان آثار سمعی و بصری کمتر از ده نسخه، به جریمه نقدی از صد هزار تومان تا یک میلیون تومان و ۳۰ تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهند شد.

  • آثار سمعی و بصری "مستهجن" به آثاری گفته می‌شود که محتوای آن‌ها نمایش برهنگی زن و مرد، اندام تناسلی یا نمایش آمیزش جنسی باشد.

  • تهیه و توزیع و تکثیرکنندگان نوارها و دیسکت‌ها و لوح‌های فشرده مبتذل، چنانچه از مصادیق افساد فی‌الارض نباشند، در مرتبه اول به سه ماه تا یک سال حبس یا دو میلیون تا ده میلیون ریال جزای نقدی و در مرتبه دوم به یک تا سه سال حبس یا پنج میلیون تا سی میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند. در صورت تکرار، به سه تا ده سال حبس یا ده میلیون تا پنجاه میلیون ریال جزای نقدی و ضبط کلیه تجهیزات مربوطه محکوم می‌شوند.

  • آثار سمعی و بصری "مبتذل" به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صور قبیحه بوده و مضمون مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه‌گیری کند.

  • دارندگان نوارها و دیسکت‌ها و لوح‌های فشرده مستهجن و مبتذل، به جزای نقدی از پانصد هزار تا پنج میلیون ریال و نیز ضبط تجهیزات محکوم می‌شوند و نوارها و دیسکت‌ها و لوح‌های فشرده مکشوفه امحاء می‌گردد.

  • استفاده از صغار برای نگهداری، نمایش، عرضه، فروش و تکثیر نوارها و لوح‌های فشرده غیرمجاز، موجب اعمال حداکثر مجازات‌های مقرر برای عامل خواهد بود.

  • عوامل تهیه، تکثیر و توزیع نوارها و لوح‌های فشرده سمعی و بصری که باید دارای پروانه و مجوز عرضه و فروش باشند، در صورت نداشتن پروانه نمایش و مجوز عرضه و فروش، به دو میلیون تا ده میلیون ریال جزای نقدی و در صورت تکرار به پنج میلیون تا پنجاه میلیون ریال جزای نقدی و ضبط کلیه تجهیزات مربوط به عنوان تعزیر محکوم می‌شوند.

به طور کلی، هرگونه تصویربرداری و فیلم‌برداری مخفیانه از دیگران و تکثیر و توزیع آن‌ها جرم است و مرتکب آن به دو الی پنج سال حبس، ده سال محرومیت از حقوق اجتماعی و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد.

همچنین، هر کسی که به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده، محتویات مستهجن را تولید، ارسال، منتشر، توزیع یا معامله کند، یا به قصد ارسال یا انتشار یا تجارت، تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال محکوم می‌شود. هر کسی که صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا اسرار دیگران را منتشر کند، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو محکوم می‌شود.

فیلم گرفتن از رفتار پلیس

فیلمبرداری از رفتار پلیس در صورتی که نیت ارسال به خارج از کشور نباشد و تنها برای نمایش داخلی استفاده شود، جزو حقوق و آزادی‌های مردم محسوب می‌شود. این عمل به منظور اجرای امر به معروف و نهی از منکر مجاز است و می‌تواند به افزایش شفافیت و پاسخگویی کمک کند.

تصویربرداری از مراسمات خانوادگی و خصوصی

ضبط هرگونه عکس و فیلم از مراسمات خانوادگی و خصوصی افراد بدون رضایت آن‌ها جرم است و با مجازات‌های کیفری همراه خواهد بود. تکثیر و توزیع چنین فیلم‌ها و تصاویری بدون رضایت افراد، نقض حریم خصوصی محسوب می‌شود و با برخورد قانونی مواجه خواهد شد. حفظ حریم خصوصی در مراسمات خانوادگی یکی از اصول اساسی است که باید رعایت شود. جهت دریافت مشاوره با وکیل کیفری کلیک کنید

انتشار عکس یا فیلم از دیگران

پیش از انتشار عکس‌هایی که گرفته‌اید، باید اطمینان حاصل کنید که این کار مشکلاتی برای افراد درون عکس ایجاد نمی‌کند. استفاده از عکس‌ها برای تبلیغات نیز باید با رضایت کامل افراد حاضر در عکس باشد. قبل از انتشار، از خود بپرسید که آیا این عکس ممکن است برای کسی مشکل‌ساز باشد یا خیر. احترام به حقوق افراد در انتشار عکس‌ها ضروری است و عدم رعایت آن می‌تواند مشکلات قانونی به دنبال داشته باشد.

مجازات انتشار عکس و فیلم بدون اجازه

قانون‌گذار مجازات‌های سنگینی برای انتشار غیرقانونی عکس و فیلم در نظر گرفته است. این جرم به دو شکل در قانون تعریف شده است:

1. تغییر یا تحریف و انتشار عکس و فیلم افراد: هرگونه تغییر یا تحریف در عکس و فیلم افراد و سپس انتشار آن‌ها بدون رضایت، جرم محسوب می‌شود.

2. انتشار فیلم، عکس یا صدای شخص دیگری بدون اجازه: هرگونه انتشار فیلم، عکس یا صدای شخص دیگری بدون اجازه او جرم است و با مجازات‌های قانونی مواجه خواهد شد.

آیا از تصویر برداری مخفیانه می توان به عنوان سند در دادگاه استفاده کرد؟

در برخی موارد، تصویربرداری مخفیانه می‌تواند به عنوان سند در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد. ممکن است چنین تصاویری در کشف حقیقت موثر باشند و قاضی دادگاه بر اساس آن‌ها حکم مقتضی را صادر نماید. در این موارد، قاضی پرونده تصمیم‌گیرنده نهایی است و شرایط پرونده می‌تواند متفاوت باشد. از نظر قانونی، منع خاصی برای پذیرش چنین ادله‌ای وجود ندارد و حتی در صورت تهیه تصاویر مخفیانه، می‌توان آن را به دادگاه ارائه کرد.

عکاسی خیابانی

عکاسی خیابانی به شرطی که حریم خصوصی افراد نقض نشود، مجاز است. اما اگر فردی به عنوان سوژه اصلی عکس قرار گیرد، باید از او اجازه بگیرید. عکاسی خیابانی می‌تواند به ثبت لحظات زیبا و خاص از زندگی روزمره کمک کند، اما احترام به حقوق و حریم خصوصی افراد همواره باید مد نظر قرار گیرد.

نتیجه‌گیری در خصوص عکس برداری غیر مجاز

در نهایت، رعایت حقوق و حریم خصوصی افراد در تصویربرداری و انتشار عکس و فیلم بسیار حائز اهمیت است. قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای جلوگیری از نقض حریم خصوصی و سوءاستفاده از تصاویر و فیلم‌های افراد وجود دارد. حفظ احترام و رعایت حقوق دیگران در تمامی امور از جمله تصویربرداری و انتشار تصاویر، اهمیت ویژه‌ای دارد.