جرایم از منظر زمان وقوع جرم

جرایم از منظر های متفاوتی مورد تقسیم بندی قرار می گیرند؛ یکی از تقسیم بندی هایی که در مورد جرم وجود دارد، تقسیم بندی جرایم از منظر زمان وقوع جرم است که در اینجا مورد برسی قرار می گیرد.

 1. جرم آنی:

 جرم آنی طبق نظر قانونگذار جرمی است که در لحظه شکل می گیرد
.به عنوان مثال: جرم سرقت به معنی ربودن مال دیگری است و در این جرم ربودن مال غیر در لحظه ای واقع می شود، حتی اگر عملیات دزدی ساعت ها طول بکشد جرم سرقت همان لحظه ربودن مال دیگری است به گونه ای که ممکن است در عملیات جرایم دیگری صورت بگیرد اما جرم سرقت نیست.

قانون حاکم بر جرم آنی ، قانون زمان وقوع جرم است.
جرایمی نظیر: قتل، سرقت ، توهین ، شرب خمر از جرایم آنی به شمار می روند.

2.جرم مستمر:

مفهموم جرم مستمر این است که فعل یا ترک فعل مجرمانه در طول زمان استمرار دارد، در واقع شرط وقوع این جرایم استمرار رفتار مجرمانه است .

جرایم مستمر خود به دو دسته تقسیم می شوند:

۱.جرایم مستمر دایم: جرایمی هستند که عناصر تشکیل دهنده آنها در زمانی معلوم و یکباره فراهم می آید ولی آثار انها در طول زمان ادامه دارد. 

مانند دیوار کشی در املاک متعلق به غیر به قصد تصرف (ماده۶۹۰ قانون مجازات اسلامی تعزیرات)

این نوع جرایم تابع مقررات قانونی زمان وقوع جرم هستند.

۲.جرایم مستمر پیاپی: جرمی است که سوءنیت فاعل مستمر است و به طور مداوم تجدید می شود. استمرار جرم ناشی از اراده مرتکب ، به گونه ای است که در هر لحظه جرم با تمام عناصر تشکیل دهنده آن تکرار می شود؛  بنابراین قانون حاکم بر این جرایم قانون لاحق می باشد.

از جمله این جرایم مانند استفاده آشکار از لباس های رسمی نیروی انتظامی (ماده ۵۵۶ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات)

تعیین مدت استمرار در بسیاری از جرایم مشخص نشده و برعهده قاضی است اما در مواردی نیز تعیین شده است.

3.جرم به عادت:

  جرم به عادت جرمی است که باید ارتکاب یک رفتار معین در دفعات مکرر احراز گردد.

جرم به عادت با یک رفتار واقع نمی شود و شرط تحقق آن تکرار آن رفتار است و تا زمانی که عادت احراز نشود فرد مجرم تلقی نمی شود.

به موجب (ماده ۶۶۲ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات) نمونه جرم به عادت معامله اموال مسروقه است که مجازات آن به صورتی که به یک حرفه برای شخص تبدیل شود، بیشتر از یکبار معامله اموال مسروقه است.

منظور از حرفه قرار دادن در ماده اشاره شده این است که مرتکب مشغول به کار خرید و فروش اموال مسروقه است و از این راه کسب درآمد می کند، تکرار این رفتار با دوبار  یا بیشتر محقق می شود.

در این نوع جرایم اگر مرتکب قبل از قانون لاحق رفتاری را انجام دهد که مجازات خفیف تری داشته تا زمانی که عادت در زمان قانون لاحق احراز نشود تقصیری متوجه او نیست.

قانون حاکم بر جرایم به عادت ، قانوت زمان احراز عادت است.